کابل‌ها از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مواردی هستند که در صنعت برق و الکتریسیته استفاده می‌شوند، کابل‌ها وظیفه انتقال انرژی از یک نقطه به نقطه دیگر را به عهده دارند به همین دلیل برای داشتن عملکرد درست باید از بهترین و با کیفیت‌ترین مواد اولیه در ساخت آن‌ها استفاده شود.
شناخت کابل‌ها با ویژگی‌ها و عملکردی که دارند بسیار مهم است زیرا در صورت استفاده از یک سیم و کابل ضعیف و نامناسب، ممکن است موجب تلفات و از بین رفتن کابل و سایر قطعات اطراف آن شوید.
همه‌ی کابل‌ها از دو بخش اصلی هادی و عایق ساخته شده‌اند که بخش هادی به عنوان بخش اصلی شناخته شده و وظیفه هدایت جریان الکتریکی را به عهده دارد، جنس آن معمولا از مس یا آلومینیوم است.
بخش هادی با توجه به شکل و کاربردی که دارند به اشکال مفتولی، تک رشته‌ای، چند رشته‌ای، گرد و مثلثی تقسیم می‌شود.
عایق کابل هم که لایه محافظت کننده و بیرونی آن است از بخش هادی محافظت می‌کند و مانع بروز هرگونه حادثه و تلفاتی می‌شود.
در صنعت برق و الکتریسیته دو نوع کابل وجود دارد، کابل فشار قوی و کابل فشار ضعیف که هر یک از آن‌ها با توجه به ویژگی‌های منحصر به فردی که دارند دارای خصوصیات متفاوتی هستند. در ادامه این مطلب قصد داریم تا کابل فشار ضعیف و کابل فشار قوی را با یکدیگر مقایسه کنیم و ببینیم که چه تفاوت‌های اساسی بین این دو کابل وجود دارد.
منظور از کابل فشار قوی چیست؟
کابل فشار قوی به کابلی گفته می‌شود که می‌تواند جریان بیش از 30 کیلو وات را از خود عبور دهد و بیشتر برای انتقال انرژی الکتریکی ولتاژ بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کابل فشار قوی دارای دو بخش رسانا و عایق است، در کابل فشار قوی یک سیستم عایق‌بندی کامل به کار رفته که از لایه‌های نیمه مخروطی و یک محافظ از جنس فلز ساخته شده است. در ساخت این کابل‌ها باید از بهترین و با کیفیت‌ترین مواد اولیه استفاده کرد زیرا مقدار بسیار زیادی از انرژی را انتقال می‌دهند و برای ایمنی بیشتر بهتر است داخل زمین یا کانال قرار بگیرد. به طور کلی کابل‌های فشار قوی از دو بخش اصلی هادی و عایق ساخته شده‌اند که با توجه به کاربردی که دارند از نظر جنس، مدل، طرح، شکل و سطح مقطع تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند و به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.
کابل‌های فشار قوی در دو دسته اصلی کابل قدرت روغنی و کابل قدرت گازی قرار دارند. از مهم‌ترین کابل‌های فشار قوی گازی می‌توان به کابل فشار خارجی لوله فولادی، کابل فشار داخلی لوله فولادی، کابل با فشار داخلی و لوله آلومینیومی، کابل گازی کپسولی اشاره کرد.
کابل مخابراتی زمینی، کابل مخابراتی هوایی، کابل کواکس و کابل شبکه از رایج‌ترین و پرکاربردترین کابل‌ها هستند.
کابل فشار قوی حاوی یک نوع هادی برق و روکش عایق از جنس آلومینیوم است که به منظور جلوگیری از اتصالی با یک عایق پوشش داده شده است.
منظور از کابل فشار ضعیف چیست؟
کابل فشار ضعیف توانایی انتقال حداکثر 1000 ولت را دارد و بیشتر برای بخش‌هایی از آن استفاده می‌شود که کمتر در معرض ضربه قرار داشته باشند. این کابل‌ها مانند کابل فشار قوی استحکام و مقاومت بالایی ندارد و ممکن است با چند ضربه آسیب ببینید. معمولا برای مکان‌هایی که کابل فشار ضعیف نیاز به محافظ دارد از کابل زره‌دار استفاده می‌کنند.
کابل ارت، کابل افشان، کابل نیمه افشان سکتور، نیمه افشان گرد از رایج‌ترین هادی کابل فشار ضعیف است. در برخی فضاها که نیاز به مقاومت بالای کابل در برابر انرژی دارند از یک روکش پی وی سی قوی استفاده می‌کنند که مقاومت کابل را افزایش می‌دهد.
طراحی کابل فشار ضعیف طوری است که از آن برای ولتاژ بالا استفاده نمی‌کنند، در صورت استفاده از آن‌ها باید از روکش‌های قوی چون پی وی سی یا مس استفاده کرد.
ویژگی و خصوصیات کابل فشار ضعیف
کابل فشار ضعیف بهتر است در بازه استاندارد خود به کار گرفته شود تا عملکرد و کارایی بهتری داشته باشد. یکی از رایج‌ترین کاربردهای کابل فشار ضعیف در سیم‌کشی و برق کشی ساختمان‌های اداری، مسکونی و تجاری است.
علاوه بر این موارد در لوازم برقی کم مصرف، سکوهای نفتی، انتقال الکتریسیته در ایستگاه‌های پرقدرت، خطوط توزیع برق، انتقال نیروی محرکه با الکتروموتورها، سیستم روشنایی و غیره استفاده می‌کنند.
کابل‌های فشار قوی را به منظور ایمنی بیشتر در تاسیسات صنعتی و عمومی داخل زمین یا درون کانال قرار می‌دهند.
کابل فشار ضعیف از نظر عایق و روکشی که دارد به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- کابل فشار ضعیف عایق پی وی سی
- کابل فشار ضعیف ضد آتش
- کابل فشار ضعیف عایق XLPE
این کابل ساختار بسیار ساده‌ای دارد و برای عایق کردن آن‌ها از پلاستیک(پلی وینیل کلراید) یا لاستیک استفاده می‌کنند.
ویژگی و خصوصیات کابل فشار قوی
کابل فشار قوی با توجه به ساختاری که دارد، دارای کاربرد منحصر به فرد و متفاوتی هستند که همین امر باعث شده تا از آن‌ها بیشتر برای انتقال انرژی با ولتاژ بالا استفاده شود. این نوع کابل‌ها به دلیل قدرت و توانایی بالایی که در انتقال انرژی دارند در زیر زمین یا در شبکه توزیع برق قرار می‌گیرند که رایج‌ترین آن‌ها شبکه توزیع برق، دکل‌ها و کانال‌های بزرگ بین شهرها است.
مهم‌ترین ویژگی‌های کابل فشار قوی عبارتنداز:
- اتصال به فیبر نوری
- یک عایق و رسانا
- انتقال ولتاژ بالا
- هسته فولادی و روکش آلومینیومی
- دارای طول یک متر تا چند صد متر
- انتقال ولتاژ در زیرزمین
عمده ترین تفاوت های کابل فشار قوی و ضعیف
کابل فشار قوی و ضعیف با توجه به عملکرد متفاوتی که دارند دارای تفاوت‌های بسیاری هستند:
- فشار برق: کابل‌های فشار ضعیف و قوی از نظر فشار برقی که منتقل می‌کنند با یکدیگر تفاوت بسیاری دارند. کابل فشار قوی قادر است تا بیش از 30 کیلو وات را منتقل کند در حالی که کابل فشار ضعیف می‌تواند 1000 ولت انرژی را منتقل کند.
- ضخامت کابل: مهم‌ترین تفاوت کابل فشار قوی و ضعیف در ضخامت کابل است. کابل فشار قوی از لایه‌های مختلف سیم برق ساخته شده و دارای یک روکش بسیار قوی و ضخیم است در حالی که کابل فشار ضعیف از چند لایه نازک سیم با یک روکش معمولی ساخته شده است.
- مقاومت در برابر حرارت: کابل شیلد دار یک لایه محافظ داخلی است که وظیفه آن محافظت از سیگنال‌ها، مشکلات جاری ناشی از نویزهای الکتریکی است. شیلد فلزی بیشتر در کابل فشار قوی وجود دارد زیرا از این کابل در پروژه‌های بزرگ و وسیع استفاده می‌شود.
- مقاومت در برابر خوردگی: کابل فشار قوی دارای عایق بسیار ضخیم و مقاومی است و به راحتی در برابر عوامل خارجی خورده نمی‌شود و از بین نمی‌رود، بدین ترتیب می‌توان از آن در پروژه‌های بزرگ و بخش‌هایی که نیاز به کابل زیادی دارند استفاده کرد.
کابل فشار ضعیف بهتر است در اماکنی استفاده شود که در معرض آسیب فیزیکی قرار نداشته باشد، از لحاظ عایق و روکشی که دارند بسیار ضعیف هستند. - کارآیی و کاربرد استفاده: کاربرد کابل‌های فشار قوی در مقایسه با کابل‌های فشار ضعیف بسیار گسترده‌تر و بیشتر هستند. این کابل‌ها به دلیل جنس و کیفیت بالایی که دارند برای مکان‌های بزرگ و پروژه‌های وسیع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اما کابل فشار ضعیف در کاربرد و عملکرد محدودیت دارد.
مزایا و معایب استفاده از کابل فشار قوی
مزایا
- کاهش احتمال حادثه و آتش‌سوزی
- انتقال انرژی در مسافت طولانی
- انعطاف‌پذیری بالا
- تنظیم ولتاژ و جلوگیری از افت ولتاژ
معایب
- هزینه نصب بالا
- فاصله زیاد بین زمین و هادی
- نیاز به عایق بیشتر
- نیاز به رله و قطع کننده مدار
- استفاده از وسایل حفاظتی بیشتر
مزایا و معایب استفاده از کابل فشار ضعیف
مزایا
- احتمال خطا و افت ولتاژ کمتر
- عدم نیاز به تعمیر و نگهداری
- استفاده در مناطق شهری شلوغ
معایب
- هزینه نصب و تولید بسیار بالا
کابل فشار قوی، پرکاربردترین کابل در صنعت
کابل‌ها مهم‌ترین وسیله جهت انتقال انرژی الکتریکی در صنعت برق هستند، پارامترهای گوناگونی وجود دارد که کابل‌ها بر اساس آن‌ها تقسیم بندی می‌شود. کابل فشار قوی از مهم‌ترین کابل‌ها هستند که برای انتقال انرژی از آن استفاده می‌کنند.
در این بلاگ اطلاعات جامع و کاملی در رابطه با کابل فشار ضعیف و کابل فشار قوی در اختیارتان قرار دادیم، حال با توجه به این مطالب و مطالعه ویژگی‌ها و کاربردهای این دو نوع کابل می‌توانید در زمان خرید با توجه به نیاز خود و شناختی که دارید، انتخاب کنید.
سوالات متداول
حداقل ولتاژی که کابل فشار ضعیف قادر به انتقال آن است چقدر است؟
کابل فشار ضعیف قادر است حداقل 500 ولت را انتقال دهد.
در کابل فشار قوی و ضعیف از چه عایقی استفاده می‌کنند؟
در کابل فشار قوی از عایق‌های پلیمری و در کابل فشار ضعیف از عایق‌های پلی اتیلن کراس استفاده می‌شود.
در کابل فشار قوی از چند لایه نیمه هادی استفاده شده است؟
با وجود اینکه کابل فشار ضعیف فاقد لایه نیمه هادی است اما در کابل فشار قوی چند لایه نیمه هادی خارجی و داخلی وجود دارد.