کابل مسی چندین و چند سال است که به عنوان بهترین گزینه در انواع پروژه‌های الکتریکی به کار برده می‌شود. با این وجود به دلیل گسترش این صنعت و تقاضای بسیار بالا برای مس، کم کم قیمت این فلز هم بالا رفت و بالطبع جایگزین‌‌های مختلفی نیز برای آن معرفی شد. در این میان آلومینیوم توانست به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها به رقیبی جدی برای کابل مسی تبدیل شود. اما آیا در هر پروژه‌ای می‌توان جای این دو نوع سیم را با یکدیگر تعویض کرد؟ چه زمان‌هایی می‌توان از کابل آلومینیومی بهره برد؟ در این مقاله با تفوت کابل مسی و کابل آلومینیوم بیشتر آشنا می‌شویم که به شما کمک می‌کند راحت‌تر کابل مناسب خود را انتخاب کنید.
مقایسه کابل مسی و آلومینیومی از جهت کاربرد
کاربرد کابل مسی
فلز مس را همگی به عنوان فلزی به شدت چکش‌خوار و شکل پذیر و یک رسانای الکتریکی عالی می‌شناسیم. با توجه به همین ویژگی‌ها می‌توان خواص یک کابل مسی را نیز حدس زد. یک کابل مسی از یک یا چندین رشته سیم از جنس مس ساخته شده که در داخل یک غلاف عایق قرار گرفته‌اند. البته میزان خلوص مس ممکن است متفاوت باشد و گاهی با فلزات دیگری نیز ترکیب می‌شود. این نوع کابل موارد استفاده بسیار گسترده‌ای دارد و در اغلب صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. توزیع برق، سیستم‌های روشنایی و اتصال دستگاه‌ها به منبع برق، مخابرات و استفاده در انتقال سیگنا‌ل‌ها و البته حوزه الکترونیک تنها تعدادی از موارد استفاده کابل مسی هستند. به طور کلی هرجایی که نیاز به انعطاف پذیری بالا و شکل پذیری مناسب وجود داشته باشد، استفاده از کابل مسی توصیه می‌شود. علاوه بر این‌ها هدایت بالای سیم مسی سبب می‌شود برای انتقال جریان به میزان خاص، نیاز به سطح مقطع بزرگی از سیم نباشد و به همین دلیل زمانی که کمبود فضا داشتید نیز می‌توانید روی این نوع کابل حساب باز کنید.
کاربرد کابل آلومینیومی
بعد از مس، آلومینیوم بخش عمده تشکیل دهنده انواع سیم و کابل را تشکیل می‌دهد. آلومینیوم را اصولا با وزن بسیار سبکی که دارد می‌شناسیم. به علاوه رسانایی این فلز نیز بسیار خوب است، هرچند که از مس کمتر است. اما چیزی که سبب شده سیم‌های آلومینیومی وارد بازار شده و با سیم‌های مسی رقابت کنند، در واقع قیمت آلومینیوم است که مزیت‌های بسیاری را برای آن به همراه داشته است. اگر بخواهیم در مورد زمان استفاده از کابل آلومینیومی بگوییم، با یک قاعده کلی می‌توان گفت هرجایی که نیاز به نصب ثابت وجود داشته باشد می‌توان از سیم آلومینیوم بهره برد. به علاوه در مسافت‌های بالای استفاده، رسانش کمتر آلومینیوم کمتر خود را نشان می‌دهد و به همین دلیل هم از لحاظ قیمتی به صرفه خواهد بود. به طور مثال در خطوط برق هوایی که در فواصل بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان از این نوع سیم و کابل بهره برد.
ویژگی های کابل مسی و آلومینیومی
هر دوی این کابل‌ها استفاده‌های بسیاری در صنعت برق و الکتریک دارند. با این وجود تفاوت‌های ذاتی این دو فلز سبب می‌شود هر یک از آن‌ها برای پروژه‌های خاصی مورد استفاده قرار بگیرند، به طور مثال کابل آلومینیومی وزن سبک‌‌تر و قیمت پایین‌تری دارد و کابل مسی هدایت بیشتر و موثرتری را فراهم می‌کند. البته این دو نوع کابل ویژگی‌های مشترک بسیاری نیز دارند، از هدایت الکتریکی بسیار مناسب گرفته تا اتلاف پایین و مقاومت خوب. حواب واضحی برای این سوال که کدام کابل بهتر است وجود ندارد، زیرا تفاوت کابل مسی و کابل آلومینیوم سبب می‌شود با توجه به کاربرد و در نظر گرفتن مسائل اقتصادی یکی را انتخاب کنید. در ادامه تک تک ویژگی‌های این دو کابل را بررسی می‌کنیم که به انتخاب گزینهی مناسب بیشتر کمک می‌کند.
عمده ترین تفاوت های کابل مسی و کابل آلومینیومی
اگر بخواهید برای کاربرد خاصی سیم و کابل مد نظر خود را پیدا کنید، اول از همه باید به ویژگی‌های فنی آن دقت کنید. تغییر جنس رسانا می‌تواند تفاوت‌های بسیاری را در عملکرد کلی کابل و پارامترهای مختلف آن به وجود بیاورد، بنابراین نباید جنس آن را دست کم بگیرید. شاید به دلیل قیمت پایین‌تر کابل آلومینیوم وسوسه شده باشید از این نوع کابل استفاده کنید، اما این کابل محدودیت‌هایی هم دارد که سبب برتری کابل مسی می‌شود. با بررسی موارد تفاوت کابل مسی و مابل آلومینیوم بهتر می‌توانید در این زمینه تصمیم‌گیری کنید:
جنس رسانا
قاعدتا اولین تفاوت کابل مسی و کابل آلومینیوم نوع رسانای آن‌ها است. همانطور که پیشتر هم توضیح دادیم مس رسانای بهتری نسبت به آلومینیوم است و هدایت الکتریکی بالاتری دارد. این ویژگی سبب می‌شود انتقال کارآمد جریان الکتریکی را با حداقل اتلاف داشته باشیم. به همین دلیل هم در کاربردهای ولتاژ پایین بیشتر از کابل مسی استفاده می‌شود.
وزن
مس به طور کلی چگالی بالاتری دارد و نسبت به آلومینیوم سنگین‌تر است و از نظر فنی آلومینیوم تنها حدود ۳۰٪ مس وزن دارد. همین مورد ممکن است در کاربردهایی که وزن کلی متریال مهم است دردسرساز باشد. از جمله این کاربردها می‌توان خطوط انتقال برق هوایی را مثال زد، به همین دلیل هم هست که در بسیاری از مواقع از آلومینیوم در پروژه‌های توزیع برق و در پروژه‌های بزرگ استفاده می‌شود.
مقاومت در برابر اکسیداسیون
فلز مس در برابر هر نوع خوردگی از جمله اکسیداسیون مقاومت بیشتری نسبت به آلومینیوم دارد. به همین دلیل هم سخت‌تر دچار آسیب می‌شود و می‌تواند در شرایط مختلف همچنان رسانش الکتریکی عالی خود را حفظ کند. در مقابل آلومینیوم فلز حساس‌تری محسوب می‌شود. این ویژگی سبب می‌شود سیم مسی گزینه مناسب‌تری برای استفاده در کاربردهای بیرونی و زیرزمینی باشد. در این بخش ذکر این نکته ضروری است که هیچ سیم و کابلی بدون پوشش مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، بنابراین سیم‌های آلومینیومی نیز با داشتن پوشش‌های کمی حرفه‌ای‌تر می‌توانند به راحتی در محیط‌های بیرونی و شرایط جوی مختلف کاربرد داشته باشند.
نصب و ایمنی
کار با مس از نظر اتصالات و تأسیسات نسبتا ساده‌تر است و به مراقبت یا تکنیک خاصی نیاز ندارد. در عوض هنگام کار با کابل یا سیم آلومینیومی، برای جلوگیری از تولید گرمای بیش از حد و حفظ یکپارچگی اتصالات، به تجهیزات دقیق‌تری نیاز است که البته این مسئله بیشتر برای پروژه‌های بزرگ مطرح است و نه استفاده‌های خانگی. در صورت عدم نصب و نگهداری مناسب، کابل‌های آلومینیومی ممکن است با مشکلات ایمنی نیز مواجه باشند.
بیشتر بخوانید:
بهترین برند سیم و کابل در ایران
قابلیت انعطاف پذیری
مس فلزی بسیار انعطاف پذیر و چکش خوار است. به همین دلیل کابل مسی نیز شکل پذیری بسیار خوبی دارد و به راحتی می‌توان آن را خم کرد و به شکل‌های دلخواه درآورد و نسبت به کابل آلومینیومی احتمال خراب شدن آن کمتر خواهد بود. در نتیجه می‌توان گفت در سازه‌های پیچیده و مسیرهای پر پیچ و خم، استفاده از سیم مسی انتخاب بهتری خواهد بود، به طور مثال در سیم کشی‌های برق ساختمان و مدارهای الکترونیک.
قیمت
از لحاظ قیمتی تفاوت کابل مسی و کابل آلومینیوم قابل توجه است. کابل‌ها و سیم‌های آلومینیومی به طور کلی قیمت پایین‌تری دارند و اصلا همین ویژگی از مهم‌ترین دلایل جایگزینی کابل مسی با آلومینیومی است. مخصوصا در پروژه‌های بزرگ‌تر، این تفاوت قیمتی چشم‌گیرتر هم می‌شود و در صورت مناسب بودن شرایط فنی، آلومینیوم انتخاب به صرفه‌تری است.
انتقال حرارت
در مورد انتقال حرارتی نیز باید مقام برتر را به مس داد. مس علاوه بر رسانش الکتریکی، رسانش حرارتی عالی نیز دارد. به همین دلیل نیز کابل مسی برای کاربردهایی که در آن‌ها اتلاف گرمایی مهم است گزینهی بهتری محسوب می‌شود. از جمله این کاربردها می‌توان به مدارهای الکتریکی و موتورهای حساس اشاره کرد که در آن‌ها میزان تولید گرما باید مدیریت شود.
انبساط حرارتی
یکی دیگر از موارد تفاوت کابل مسی و کابل آلومینیوم، پارامتر صریب انبساط حرارتی است. این ضریب در مس کمتر است اما چه تفاوتی را ایجاد می‌کند؟ هر چه ضریب انبساط حرارتی بیشتر باشد، فلز انبساط و انقباض بیشتری را در اثر حرارت تجربه می‌کند. بنابراین مس در اثر تغییرات دمایی چندان تغییر شکلی را تجربه نمی‌کند و در واقع ثبات ابعاد بهتری نسبت به آلومینیوم دارد. بنابراین در مواقع حساسی که حتی یک تغییر ابعادی اندک هم مهم است، باید این پارامتر را نیز در نظر گرفت.
خرید انواع کابل مسی و آلومینیومی از سایت الفبای برق
در این مقاله راجع به انواع موارد تفاوت کابل مسی و کابل آلومینیوم صحبت کردیم که می‌تواند حین خرید تعیین کننده باشد. هر یک از این دو نوع کابل استفاده بسیار وسیعی در صنعت الکترونیک دارد که باید بسته به نوع کاربرد مد نظر خود سراغ بهترین گزینه بروید. اگر هم هنوز مطمئن نیستید که چه نوع کابلی مناسب شماست اصلا نگران نباشید. با مراجعه به وبسایت الفبای برق می‌توانید انواع کابل مسی و آلومینیومی را از برندهای مطرح پیدا کنید و ویژگی‌های آن‌ها را بررسی کرده و آن‌ها را با هم مقایسه کنید تا در نهایت بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید.